Zbiory masońskie Biblioteki UAM w Poznaniu
Historia kolekcji masoników Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, znanej jako jeden z największych księgozbiorów literatury wolnomularskiej w Europie, sięga 1945 roku. Księgozbiór ten powstał na bazie druków skonfiskowanych przez Gestapo europejskim lożom wolnomularskim na Śląsku i Pomorzu. Dokumenty zgromadzono w Bibliotece Fachowej Reichsführera SS Heinricha Himmlera, częściowo opracowano, ostemplowano i oznakowano proweniencją.
Spośród 80.000 książek 50% stanowią druki w języku niemieckim, a 16% dzieł jest w języku francuskim.
Wśród najcenniejszych źródeł, stanowiących dziedzictwo historii francuskiego wolnomularstwa, można wymienić: Rytuały inicjacyjne Madame la Marquise *** , wygrawerowane przez Mlle*** (ok. 1744), dzieła Pricharda, Larudana, Péreau oraz „Almanach des Francs-Maçons: Imprimé pour l’usage des Frères 1757 – 1792”. Nieujęty w tabeli katalogu jest cenny manuskrypt Pieces en Prose, Et En Vers, A L’usage de L’Aimable Sciété des Maçons Libres A Lorient, powstały w 1760 roku w Bretanii.
Począwszy od 1981 roku osobą odpowiedzialną za prowadzenie pracowni Zbiorów Masońskiech był Andrzej Karpowicz, znawca literatury masonologicznej.
Opracował on kolekcję, rozwinął ją na bazie nowego schematu klasyfikacji masońskiej i udostępnił badaczom.
Schemat klasyfikacji zbiorów masońskich:
- 1. Dział ogólny (encyklopedie, podręczniki, bibliografie, katalogi, czasopisma, spisy członków lóż, mowy lożowe, biografie, Polonica)
- 2. Filozofia, etyka, myśl społeczna wolnomularstwa
- 3. Wolnomularska literatura i sztuka
- 4. Historia wolnomularstwa
- 5. Organizacja i ustrój wolnomularstwa
- 6. Polityka i praca zewnętrzna wolnomularstwa
- 7. Rytuały i symbolika wolnomularstwa
- 8. Związki parawolnomularskie
- 9. Literatura antymasońska.
Posiadanie przez Biblioteką Uniwersytecką tak ciekawego i cennego dla historyków wolnomularskich źródła wiedzy przyczyniło się do wzrostu zainteresowania kolekcją ze strony innych bibliotek. W 1984 roku Biblioteka Uniwersytecka otrzymała z Bayreuth zaproszenie do uczestnictwa w corocznych pracach Kongresu AMMLA (Europejskie Stowarzyszenie Muzeów, Bibliotek i Archiwów Wolnomularskich). W styczniu 2012 roku Pracownia Zbiorów Masońskich została członkiem AMMLA. Dwa lata później, na zorganizowanym kongresie AMMLA w Poznaniu i w Ciążeniu, jakość kolekcji masoników wzbudziła ponownie uznanie specjalistów problematyki wolnomularskiej.
Z katalogiem wystawy Kolekcja masońska w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu”. Katalog wystawy, 3 lipca – 31 października 2014 w opracowaniu Iuliany Grażyńskiej można się zapoznać na stronie Biblioteki Uniwersyteckiej: LINK Środowisko wolnomularskie doceniło znaczenie tej kolekcji w publikacjach Franc-Maçonnerie Magazine, Paris, 09/10 2014, Le Journal de la Grande Loge de France Nr 115, Paris,2014 oraz w książce Viorel Danacu, Masoneria aşa cum a fost. Zdaniem uczestników kongresu zbiór masoński w Bibliotece Uniwersyteckiej jest największy wśród wszystkich im znanych.
Wielokrotnie zgłaszane zainteresowanie środowiska naukowego francuskojęzyczną literaturąwolnomularską zrodziło pomysł sporządzenia obecnego katalogu. Jest on kontynuacją pracy rozpoczętej przez Andrzeja Karpowicza, który wydał drukiem Biuletyny nabytków oraz Katalog druków współczesnych w zbiorach masońskich Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Opisy bibliograficzne zwartych i ciągłych francuskich druków masońskich pochodzą z katalogu kartkowego systematycznego i aktualizowanych rekordów druków francuskich opracowanych w systemie komputerowym Horizon (po zamknięciu katalogu tradycyjnego w 2012 roku). Od 1951 roku, w katalogu kartkowym Pracowni Zbiorów Masońskich opracowano ok. 68 000 opisów bibliograficznych, a od 2002 roku w bazie Horizon zostało zarejestrowane ok. 13 000 masoników.
Co roku dzięki wymianie, darom i zakupom krajowym i zagranicznym zbiór powiększa się o nowe książki i czasopisma.
Obecny katalog, według stanu z dnia 31 grudnia 2015, obejmuje 2395 pozycji, druków zwartych oraz czasopism i jest opracowany na podstawie Polskiej Normy: PN-82/N-01152-01 Opis bibliograficzny. Książki i pierwszej części Przepisów katalogowania książek Marii Lenartowicz, (Warszawa 1982) a opisy bibliograficzne czasopism i serii według Polskiej Normy: PN-82/N-01152-02 Wydawnictwa ciągłe i Przepisów katalogowania Marii Janowskiej (Warszawa 1996). Opisy zostały uzupełnione sygnaturami kolejnych egzemplarzy druków oraz wszystkich numerów czasopism.
Plan katalogu przedstawiono w układzie rzeczowym, według rozdziałów. Schemat klasyfikacji pozwala na zapoznanie się z zakresem tematycznym w językach polskim i francuskim. Pytania czytelników o możliwość przeglądania zdigitalizowanych baz z filtrami językowymi przyczyniło się do zaoferowania pełniejszej informacji dotyczącej zbioru masońskiego Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu i sporządzenia pierwszego katalogu wolnomularskiego w wersji elektronicznej.
Informacje o zasobach Kolekcji masońskiej BUAM są dostępne na stronach:
Poniżej zamieszczamy indeks pozycji, będących w zbiorach BUAM w języku francuskim.
Loading...
Reload document 
Open in new tab
No Comments